KIRK YIL HATIRI VARDIR DERLER AMA...

 

Kafein; insan beslenmesinde yer alan orta derecede bir uyarıcıdır.Bitkilerde, doğal olarak bulunan kafein bitkilerin yaprak, tohum ve meyve kısımlarında yer alır.Başta kahve olmak üzere çay, kola, çikolata beslenmemizdeki ana kafein kaynaklarıdır.Kafein merkezi sinir sisteminde uyarıcı etki gösterir.Bazı çalışmalar kafeinin nikotin,amfetamin gibi bağımlılık yapıcı etkisi olduğunu belirtmektedir.

İnsanlar; kafeinli içecekleri uyanık kalmak,yorgunluğu önlemek gibi etkileri olduğunu söylese de kafein kişiden kişiye farklı etki gösterir.Bazı kişiler günlük alışkın oldukları kahve ya da çayı tüketmediklerin de baş ağrısı şikayetleri olduğunu söylerler bu durum bağımlılıktan çok alışkanlık olarakta tanımlanabilir.

 

Kafein Kaynakları Ve Miktarları

Kahve (150 ml)

Filtre Kahve                               115 mg

Hazır Kahve                              65 mg

Türk Kahvesi                             57 mg

Kafeinsiz Kahve                         3 mg

Espresso kahve(60 ml)               100 mg

Çay (150 ml)

         Hazır Çay                                  30 mg

         Buzlu Çay(360ml)                      70 mg

         Kafeinsiz Çay                            1 mg

Bazı gazlı içecekler

         Kola (330 ml)                            60 mg

         Diyet Kola (330 ml)                   27,5 mg

Bazı alkolsüz içecekler(360 ml)             35 mg

Bazı enerji içecekleri                            80 mg

Kakaolu içecekler    ( 150 ml)               5 mg

Çikolatalı Süt ( 240 ml)                        5 mg

Sütlü Çikolata( 30 ml)                         5 mg

Bitter Çikolata( 30 ml)                         20 mg

 

 

Kafeinin Zararları

Kafein alımının etkileri, miktarına sıklığına, vücut ağırlığına ve fiziksel özelliklere göre kişiden kişiye değişiklik göstermektedir.

• Kafeinli içecekler, kafeinin yüksek diüretik etkisinden dolayı iyi bir sıvı kaynağı değillerdir ve su yerine tüketilemezler.Kafein idrar yoluyla vücuttan sıvı kaybına sebep bu nedenle tüketim miktarı artıkça vücuttan sıvı kaybıda artmaktadır.
• Kafein, 1 kupa kahve tüketildiğinde 1 tatlı kaşığı sütün içerdiği kadar kalsiyum kaybına neden olmaktadır.Bu nedenle kahve tüketilirken daha çok sütle yapılanları tercih edilmelidir.
• Aşırı kafein alımının vücutta huzursuzluk, uykusuzluk, asabiyet gibi olumsuz etkileri vardır.
• Aynı zamanda kalp çarpıntısına neden olabilir ve kısa süreliğine de olsa tansiyonu yükseltebilir.Ancak kafeinin bu gibi etkileri uzun süreli değildir.Genellikle 3-4 saat içerisinde vücuttan atılır.

 

Kafeini Hiç Tüketmeyecek miyiz?

Beslenmenin bir parçası olarak hepimiz gün içerisinde az miktarda da olsa kafein tüketiyoruz.Sağlıklı yetişkin bireylerde günde 200-300 mg kafein tüketim miktarı herhangi bir olumsuz etki göstermemektedi.Ancak bazı durumlarda kafein tüketiminin tamamen kesilmesi bazı durumlarda ise dikkatli tüketilmesi gerekmektedir.Örneğin;

• Gebelik veya emzirme döneminde iseniz kafein tüketimini kesmeniz gerekir.Kafeini bu dönemlerde plesenta yoluyla bebeğe ve anne sütüne geçebileceğinden, uyarıcı etkisinden dolayı bebeğe zarar verebilir.
• Kafein, asit salınımını artırabileceği, mide iç yüzeyine zarar verebileceğinden gastrit ya da ülser gibi mide rahatsızlığı olan kişilerde kafein tüketimi kesilmelidir.
• Tansiyon sorunu olan kişilerde tansiyonu yükseltebileceği ve kalp çarpıntısına neden olabileceğinden dikkatli tüketilmesi gerekmektedir.Ancak kafein vücutta birikmediğinden az miktarda tüketildiğine ciddi olumsuz sonuçları olmaz.
• Çocukların kafenine duyarlılıkları yetişkinlere göre 3 kat daha fazladır. Bu nedenle çocukların tükettiği 1 kutu kola yetişkinlerin tükettiği 3 fincan kahveye denk gelmektedir. Çocuklarda kafein tüketimi sınırlandırılmalıdır.
• Herhangi bir sağlık problemi ya da özel bir durum olmasa bile kişi kafeinin vücudundaki etkilerine dikkat etmelidir. Ve tüketim miktarını ona göre ayarlamalı, yerine daha sağlıklı içecekleri tercih etmelidir.

 

Dikkat Edilmesi Gerekenler

• Aşırı miktarda kafein tüketenler için,kafeinin birden kesilmesi bazı kişilerde baş ağrısı ya da uyuklamaya neden olabilir. Bu nedenle diyetinizden kafeinli içecekleri yavaş yavaş çıkartmayı deneyin.
• Uyku problemi yaşayan kişiler, kafeinin uyarıcı etkisinden dolayı özellikle akşamları kafein tüketimini sınırlandırmalıdır.
• Hazır kahveler yerine kafeinsiz kahveleri tercih edin.
• Uzun süre demlenen çay bir kaç dakika demlenen çaya göre daha fazla kafein içerir.Bu nedenle çaylarınızı fazla demlemeyin, açık çay içmeyi tercih edin.
• Tüketeceğiniz içeceklerin etiket bilgilerini okuyarak kafeinsiz olanlarını tercih edin.
• Günlük kahve ya da çay tüketiminizi sağlığınıza olumsuz yönde etkisi olmaması için 2 fincanla sınırlamaya çalışın. Eğer kafeinsiz tüketiyorsanız bu miktarı biraz daha artırılabilirsiniz.

 

 

Dyt. Sernaz ÇAKIR ERCİL

           14.03.12